Το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ) αποτελεί μία λειτουργική διαταραχή του εντέρου, που μπορεί να εμφανίσει ορισμένα αρκετά ενοχλητικά συμπτώματα, επηρεάζοντας την ποιότητα ζωής του ατόμου. Η διάγνωση του ΣΕΕ απαιτεί την εκτίμηση γαστρεντερολόγου, ο οποίος παραπέμποντας σε κατάλληλες εξετάσεις θα αποκλείσει την παρουσία οποιασδήποτε άλλης πάθησης. Ας δούμε αναλυτικά τί είναι το ΣΕΕ και πως μπορεί να αντιμετωπιστεί διατροφικά.
Συμπτώματα ΣΕΕ
Η εκδήλωση των συμπτωμάτων στο ΣΕΕ μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με το τύπο του συνδρόμου. Συγκεκριμένα αναγνωρίζονται 4 συνήθη τύποι του ΣΕΕ με βάση τα αντίστοιχα συμπτώματα:
- Διάρροια ως προεξάρχον σύμπτωμα
- Δυσκοιλιότητα ως προεξάρχον σύμπτωμα
- Μικτός τύπος (δυσκοιλιότητα και διάρροια)
- Μη προσδιοριζόμενος από συνήθη συμπτώματα
Άλλα συμπτώματα που μπορεί να συνοδεύουν τη διάρροια ή τη δυσκοιλιότητα είναι κοιλιακός πόνος, δυσφορία, φούσκωμα, αίσθηση ατελούς κένωσης. Άλλες εκφράσεις του ΣΕΕ μπορεί να αποτελούν η ναυτία, το αίσθημα κόπωσης, οι συχνοί πονοκέφαλοι, οι διαταραχές στον ύπνο, το άγχος και η κατάθλιψη.
Παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση ΣΕΕ
Το ΣΕΕ αποτελεί ένα πολυπαραγοντικό σύνδρομο, καθώς αποτελεί αποτέλεσμα συνύπαρξης πολλών παραγόντων κινδύνου και δεν μπορούμε να ξέρουμε συγκεκριμένα τι προκάλεσε την εμφάνιση του. Ειδικότερα οι παράγοντες κινδύνου που μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση του είναι οι εξής:
- Σπλαγχνική υπερευαισθησία
- Επίδραση ψυχοκοινωνικών παραγόντων
- Γενετικοί παράγοντες
- Λοιμώξεις
- Μεταβολές μικροβιακής μικροχλωρίδας – βακτηριακή υπερανάπτυξη
- Αντιβιοτικά
- Τροφικές δυσανεξίες
Διατροφική Αντιμετώπιση ΣΕΕ
Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στη διαχείριση των συμπτωμάτων στην περίπτωση του ΣΕΕ. Ειδικότερα, η αλλαγή του τρόπου ζωής και συγκεκριμένα η διακοπή του καπνίσματος, ο περιορισμός της πρόσληψης αλκοόλ, της υπερβολικής κατανάλωση ζάχαρης, κορεσμένων λιπαρών και της κατανάλωση επεξεργασμένων προϊόντων. Παράλληλα προτείνεται μία ισορροπημένη διατροφή όπου ισχύουν τα εξής:
- Μικρά και συχνά γεύματα μέσα στην μέρα
- Έως 6 μερίδες αμυλούχων υδατανθράκων τη μέρα
- Καθημερινή πρόσληψη φρούτων και λαχανικών 2-3 φορές μέσα στη μέρα (εξατομικεύεται ανάλογα με τα συμπτώματα)
- Περιορισμός κατανάλωσης κόκκινου κρέατος σε 1 φορά την εβδομάδα
- Επαρκής πρόσληψη φυτικών ινών μέσα στη μέρα με τρόφιμα όπως λαχανικά, ολικής άλεσης προϊόντα κ.α. (εξατομικεύεται ανάλογα με τα συμπτώματα)
- Επαρκής πρόσληψη νερού
Εφόσον εφαρμόζονται οι παραπάνω διατροφικές οδηγίες, παράλληλα αυτό που βοηθάει είναι το ημερολόγιο καταγραφής τροφίμων και συμπτωμάτων. Μέσω αυτής της καταγραφής μπορούμε να ανιχνεύσουμε τα τρόφιμα που μπορεί να πυροδοτούν την εμφάνιση των συμπτωμάτων, τα οποία μπορεί να είναι και διαφορετικά για τον κάθε άνθρωπο. Η αξιολόγηση του ημερολογίου καταγραφής μπορεί να γίνει από έναν διαιτολόγο-διατροφολόγο, ούτως ώστε να αναγνωρίσει ποια τρόφιμα είναι αυτά που πιθανώς ενοχλούν.
Αν η παραπάνω στρατηγική δεν δουλέψει μπορεί να εξεταστεί η πρακτική της διατροφής χαμηλή σε FODMAPS. Η διατροφή χαμηλή σε FODMAPS είναι μια διατροφή αποκλεισμού ορισμένων τροφών που είναι υψηλά σε FODMAPS και φαίνεται να οδηγούν σε πυροδότηση γαστρεντερικών συμπτωμάτων.
Διαβάστε επίσης: Διατροφή χαμηλή σε FODMAPS: Πως επηρεάζει το έντερο;
Προβιοτικά, φυτικές ίνες και ΣΕΕ
Συμπληρωματικά με τη διατροφική παρέμβαση, ορισμένα σημεία που μπορούν να εξεταστούν κατά τη αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του ΣΕΕ είναι η συμπληρωματική χορήγηση προβιοτικών ή/και φυτικών ινών. Ειδικότερα τα προβιοτικά φαίνεται να βοηθούν σε ορισμένες περιπτώσεις στο ΣΕΕ, χωρίς να υπάρχει ακόμη ξεκάθαρη εικόνα για το ποια έχουν την καλύτερη επίδραση. Επιπλέον, η πρόσληψη φυτικών ινών μέσω κατανάλωση λιναρόσπορου ή ψύλλιου φαίνεται ότι μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση της δυσκοιλιότητας, του κοιλιακού πόνου και του φουσκώματος.
Άλλοι σημαντικοί παράγοντες στην αντιμετώπιση του ΣΕΕ
Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την εμφάνιση των συμπτωμάτων του ΣΕΕ. Ένα από αυτούς είναι και η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας. Η καθημερινή κίνηση και η άσκηση είναι σημαντικοί παράγοντες για τη σωστή λειτουργία του εντέρου. Επομένως, στοχεύστε σε τουλάχιστον 150 λεπτά άσκηση μέτριας έντασης την εβδομάδα. Αυτό μπορεί να είναι κάποιου είδους άσκηση που σας ευχαριστεί ή έντονο περπάτημα.
Παράλληλα η άσκηση μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση ενός ακόμη παράγοντα που επηρεάζει την εμφάνιση των συμπτωμάτων στο ΣΕΕ και αυτός είναι η ψυχολογία. Η κακή ψυχολογία και ιδιαίτερα το άγχος μπορούν να επηρεάσουν άμεσα τη λειτουργία του εντέρου, καθώς υπάρχει άμεση σύνδεση μεταξύ του εγκεφάλου και του εντέρου. Προσπαθήστε λοιπόν να μειώσετε το άγχος σας είτε μέσω της άσκησης όπως προαναφέρθηκε. Μια καλή πρακτική άσκησης και διαχείρισης του άγχους αποτελεί η yoga. Παράλληλα η συμβολή ενός ειδικού ψυχολόγου-ψυχοθεραπευτή μπορεί να αποβεί κομβική στη διαχείριση του άγχους. Τέλος, ο ύπνος παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στη διαχείριση των συμπτωμάτων του ΣΕΕ, επομένως προσπαθήστε να κοιμάστε περίπου 7- 8 ώρες τη μέρα.
Συμπερασματικά
Το ΣΕΕ αποτελεί ένα πολυπαραγοντικό σύνδρομο τόσο κατά τη διάγνωση του όσο και στη διαχείριση των συμπτωμάτων. Προσπαθήστε να ακολουθείτε έναν υγιεινό τρόπο ζωής συνολικά, δηλαδή να ακολουθείτε μία ισορροπημένη διατροφή, να ασκείστε τακτικά, να κοιμάστε αρκετά και να προσπαθείτε να έχετε μία καλή ψυχολογία. Ένας διαιτολόγος-διατροφολόγος μπορεί να είναι συνοδοιπόρος στη διαχείριση του συνδρόμου και στη καθημερινή υποστήριξη.
Βιβλιογραφία
- Mearin F, Lacy BE, Chang L, Chey WD, Lembo AJ, Simren M, Spiller R. Bowel Disorders. Gastroenterology. 2016 Feb 18:S0016-5085(16)00222-5. doi: 10.1053/j.gastro.2016.02.031. Epub ahead of print. PMID: 27144627.
- Martin Cohen, Irritable Bowel Syndrome (IBS) Diet Plan: What To Eat To Manage Your Symptoms, The IBS & Gut Health Clinic, 2023 October
- Ford AC, Sperber AD, Corsetti M, Camilleri M. Irritable bowel syndrome. Lancet. 2020 Nov 21;396(10263):1675-1688. doi: 10.1016/S0140-6736(20)31548-8. Epub 2020 Oct 10. PMID: 33049223.
