Η λήψη κορτικοστεροειδών ή αλλιώς κορτιζόνης μπορεί να είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση διαφόρων παθολογικών καταστάσεων, όπως είναι ορισμένες λοιμώξεις, αυτοάνοσα ή άλλα χρόνια νοσήματα κ.α. Κατά τη λήψη κορτικοστεροειδών, η διατροφή του ατόμου πρέπει να έχει κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, καθώς τα κορτικοστεροειδή ασκούν αρκετές επιβαρυντικές δράσεις στον οργανισμό, οι οποίες είναι ακόμη πιο έντονες όταν υπάρχει μία κακή διατροφή. Ποια είναι λοιπόν τα σημεία που πρέπει να προσέξει στη διατροφή του ένα άτομο που λαμβάνει κορτικοστεροειδή;
Σάκχαρα: σύμμαχος για τα κορτικοστεροειδή, εχθρός για τον οργανισμό
Τα σάκχαρα, δηλαδή η ζάχαρη που περιέχεται στα τρόφιμα, είναι ο “καλύτερος” φίλος των κορτικοστεροειδών. Γιατί όμως; Η αυξημένη κατανάλωση ζάχαρης σε συνδυασμό με τη λήψη κορτικοστεροειδών οδηγεί τον οργανισμό σε μία κατάσταση όπου δυσκολεύεται ο μεταβολισμός των υδατανθράκων. Δηλαδή συσσωρεύεται η ζάχαρη στην κυκλοφορία του αίματος και έτσι δεν μπορεί να παράγει ενέργεια για τον οργανισμό. Γι’ αυτό και η χρόνια λήψη κορτικοστεροειδών αυξάνει τη πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη.
Για να περιορίσετε λοιπόν την πρόσληψη ζάχαρης ακολουθήστε τις εξής συμβουλές:
- Αποφυγέτε την κατανάλωση γλυκών, μπισκότων, αναψυκτικών και χυμών
- Προσπαθήστε να ικανοποιήσετε την ανάγκη σας για γλυκό με κάποιο φρούτο, φρέσκο ή αποξηραμένο χωρίς ζάχαρη. Αν όμως αυτό το βρίσκεται δύσκολο μπορείτε να δοκιμάσετε κάποιο γλυκό με γλυκαντικά.
- Προτιμήστε τρόφιμα ολικής άλεσης, όπως μαύρο ψωμί, μακαρόνια ολικής, καστανό ρύζι, πλιγούρι και κινόα αντί για λευκά τρόφιμα όπως άσπρο ψωμί κ.λπ.
- Να κοιτάτε πάντα τις ετικέτες τροφίμων στα συσκευασμένα προϊόντα όσον αφορά τα σάκχαρα και να επιλέγεται τα προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε σάκχαρα. Ειδικότερα < 5 γρ. σακχάρων στα 100 γρ. τροφίμου θεωρείται χαμηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα, μεταξύ 5,1 – 22 γρ. σακχάρων στα 100 γρ. τροφίμου θεωρείται μέτρια περιεκτικότητα σε σάκχαρα και τέλος > 22 γρ. σακχάρων θεωρείται υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα.
Πρωτεΐνη: σημαντική για τον περιορισμό της απώλειας μυϊκής μάζας
Τα κορτικοστεροειδή εκτός από τη δυσκολία που δημιουργούν σχετικά με το μεταβολισμό των υδατανθράκων, οδηγούν και σε προβλήματα στο μυϊκό ιστό, εντείνοντας την απώλεια μυϊκής μάζας. Για να περιοριστεί η απώλεια μυϊκής μάζας λόγω των κορτικοστεροειδών είναι σημαντική η επαρκής πρόσληψη πρωτεΐνης μέσα στη μέρα. Με αυτόν τον τρόπο θα υπάρχει η απαραίτητη “δομική ύλη” στον οργανισμό, ώστε αυτός να μπορέσει να συνθέσει νέα μυϊκή μάζα στη θέση της “χαμένης”. Γι’ αυτό και είναι σημαντικό να καταναλώνετε σε κάθε γεύμα ένα τρόφιμο το οποίο να είναι πηγή πρωτεΐνης. Τέτοια είναι τα εξής:
- Κρέας
- Ψάρια και θαλασσινά
- Αυγά
- Γαλακτοκομικά
- Όσπρια
- Προϊόντα σόγιας
Αλάτι: άλλο ένα σημείο που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής
Μία ακόμη παρενέργεια της λήψης κορτικοστεροειδών είναι η κατακράτηση υγρών, η οποία οδηγεί και στην επικείμενη αύξηση βάρους. Εκτός όμως από την κατακράτηση υγρών, κατά τη διάρκεια λήψης κορτικοστεροειδών αυξάνεται ο κίνδυνος για εμφάνιση υπέρτασης. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να ακολουθήσετε τις εξής οδηγίες:
- Περιορίστε την προσθήκη επιτραπέζιου αλατιού στο φαγητό
- Αποφύγετε την κατανάλωση τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι όπως ελιές, παστά προϊόντα, αλλαντικά, πατατάκια, αλατισμένοι ξηροί καρποί και κράκερ, τυριά και κονσερβοποιημένα τρόφιμα.
- Ελέγξτε την ετικέτα τροφίμων όσο αφορά το αλάτι στα συσκευασμένα τρόφιμα πριν τα αγοράσετε. Προσέξετε ώστε να είναι χαμηλής περιεκτικότητας σε αλάτι. Συγκεκριμένα, όταν το αλάτι είναι σε ποσότητα <0,3 γρ. αλατιού στα 100 γρ. τροφίμου, το τρόφιμο θεωρείται χαμηλής περιεκτικότητας σε αλάτι, σε ποσότητα 0,4-1,5 γρ. στα 100 γρ. τροφίμου, το τρόφιμο θεωρείται μέσης περιεκτικότητας σε αλάτι και πάνω από 1,5 γρ. αλατιού στα 100 γρ. τροφίμου υψηλής περιεκτικότητας σε αλάτι.
Ασβέστιο: σημαντικό για τη διατήρηση της οστικής μάζας
Ένα άλλο μέρος του ανθρώπινου οργανισμού που πλήττεται από τη λήψη κορτικοστεροειδών είναι η οστική μάζα. Γι’ αυτό και είναι πολύ σημαντικό το ασβέστιο, το οποίος συμμετέχει ενεργά στην διαμόρφωση των οστών. Για να έχετε επαρκή πρόσληψη ασβεστίου μέσα στη μέρα στοχεύστε στις 3 μερίδες γαλακτοκομικών. Μία μερίδα γαλακτοκομικών αντιστοιχεί σε 1 ποτήρι γάλα, 1 κεσεδάκι γιαούρτι, 1 κομμάτι (30 γρ.) τυρί (προτιμήστε τα χαμηλά σε αλάτι τυριά).
Λιπαρά: καλό είναι να περιοριστούν όταν λαμβάνονται κορτικοστεροειδή
Άλλο ένα σημείο όπου τα κορτικοστεροειδή επηρεάζουν το μεταβολισμό είναι στο κομμάτι του λίπους. Συγκεκριμένα, ο οργανισμός δεν διαχειρίζεται ικανοποιητικά το λίπος, με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος για εμφάνιση δυσλιπιδαιμιών κατά την περίοδο λήψης κορτικοστεροειδών. Επομένως, καλό είναι να περιοριστεί η πρόσληψη κορεσμένων και τρανς λιπαρών τα οποία περιέχονται σε γλυκά, σφολιατοειδή και junk food. Προτιμήστε ελαιόλαδο σε σχέση με άλλα λάδια. Επιπλέον, προτιμήστε σαν πηγή λίπους τρόφιμα με καλά λιπαρά, όπως ξηροί καρποί (ανάλατοι), αβοκάντο, ελιές και σπόροι.
